ผู้ประกอบการย่อมต้องเข้าใจอยู่แล้วเกี่ยวกับ “ต้นทุน” ว่าหมายถึงอะไรได้บ้าง ซึ่งโดยมากก็คือเม็ดเงินที่ได้ลงทุนไปกับกิจการที่สร้างขึ้นมานั่นเอง แต่กับคำว่า “ต้นทุนแฝง” เชื่อว่ายังมีหลายท่านที่ไม่ทันได้นึกถึงสิ่งนี้ ซึ่งข้อเสียก็คือ มันกลายเป็นรายจ่ายที่มีอยู่ตลอด แต่เจ้าของร้านอาจไม่รู้ตัว ไม่ทันได้สังเกต หรือไม่ทันคิดถึงการมีอยู่ของมัน
| ต้นทุนแฝงคืออะไร
ต้นทุนแฝง คือ ต้นทุนที่เกิดขึ้นในกระบวนการผลิต แต่ไม่ได้ทำให้ธุรกิจได้รับผลตอบแทนจากสิ่งนั้น แม้จะมีคำว่า “ต้นทุน” เหมือนกัน แต่ก็ไม่ได้หมายถึง “เงิน” เสมอไป เพราะต้นทุนแฝงสามารถเป็นไปได้ทุกอย่าง ไม่ว่าจะเป็นแรงงาน เวลา โอกาส ค่าเสื่อมอายุ และอื่นๆ ได้อีกมากมาย
ตัวอย่างเช่น การทำงานอย่างหนักหน่วง พักผ่อนน้อย ทำให้ไม่มีเวลาส่วนตัว หรืออาจล้มป่วยหนักจนต้องไปหาหมอ เสียค่ารักษา หรือจะเป็นสินค้าที่เคยซื้อเข้ามา แต่เมื่อตกรุ่นก็ขายไม่ออก นอกจากคืนทุนไม่ได้ เผลอๆ อาจต้องทิ้งไปเปล่าๆ ไหนจะค่าจัดส่ง ที่มีทั้งค่าอุปกรณ์บรรจุภัณฑ์ เช่น กล่อง เทป เชือก บวกกับค่าเดินทางไปจัดส่ง ค่าน้ำมัน แรงงาน เวลา ต่างๆ เหล่านี้เป็นต้น
| ต้นทุนแฝงกับร้านอาหาร
โดยมากต้นทุนแฝงที่เกิดขึ้นในร้านอาหาร มักประกอบไปด้วยรายการใหญ่ๆ ดังนี้
-
- วัตถุดิบ : นี่คือต้นทุนที่ใช้มากที่สุดในธุรกิจร้านอาหาร ฉะนั้น ความเสี่ยงที่อาจเกิดต้นทุนแฝงได้จึงมีมากตามไปด้วย ซึ่งส่วนใหญ่แล้วจะเป็นในเรื่องของสต็อกวัตถุดิบที่เสียไปเพราะระบบจัดการไม่ดี ทำให้ต้องทิ้งไปเสียเปล่า ทางร้านคำนวณตอนซื้อมาเพียงอย่างเดียวไม่ได้ ต้องคำนวณถึงปริมาณวัตถุดิบที่ตีค่าออกมาเป็นเงินแล้วเราโยนทิ้งไปด้วย
- แรงงาน : ค่าใช้จ่ายหลักคือค่าจ้างพนักงานที่ยังพอประเมินเป็นตัวเงินได้ แต่ต้นทุนแฝงอื่นๆ ที่มีอยู่ด้วย เช่น ค่ายูนิฟอร์มพนักงาน ค่าจ้างฝึกอบรม รวมถึงแรงงานของคน (ความเหนื่อย) ที่ตีค่าเป็นตัวเงินไม่ได้ โดยปัญหาเกิดจากระบบการจัดการภายในร้านไม่ดี เช่น ทำงานซ้ำซ้อน ตำแหน่งงานทับซ้อน หน้าที่ไม่ชัดเจน
- เวลา : การรอคอยก็นับเป็นต้นทุนแฝงได้ เกิดจากความล่าช้าในขั้นตอนใดๆ ก็ตาม เช่น รอวัตถุดิบมาส่ง รอพนักงานที่มาสาย รอการตอบรับการซื้อขายจากคู่ค้า รอแก้เอกสารที่ผิด หากปัญหาในเรื่องนี้ยิ่งมากเท่าไร ก็ยิ่งทำให้การเสียโอกาสในเรื่องอื่นๆ เพิ่มมากขึ้นด้วย จนอาจกระทบกับระบบของร้านและกระเทือนถึงรายได้ของธุรกิจด้วย
| ลดต้นทุนแฝงอย่างไร
อาจจะเป็นเรื่องยากที่จะให้ระบุออกมาให้ได้ว่าสิ่งที่สามารถเป็นต้นทุนแฝงของธุรกิจมีอะไรบ้าง…แต่ก็จำเป็นต้องทำ เพราะนั่นคือค่าใช้จ่ายดีๆ นี่เอง สาเหตุที่จำเป็นต้องทำคือ เมื่อไรที่ท่านสามารถบันทึกรายการต้นทุนแฝงออกมาได้แล้ว ก็จะปรากฏเป็นรายจ่ายออกมาให้เห็นด้วย เมื่อรวมกันแล้วท่านก็จะได้เห็นว่าเป็นตัวเงินที่ไม่น้อยอยู่เหมือนกัน ซึ่งหลังจากนี้ ท่านก็จะวางแผนได้ง่ายขึ้น พร้อมทั้งกำจัดต้นทุนแฝงที่เกินความจำเป็นออกไปได้
แต่สำหรับรายการใดที่ธุรกิจยังจำเป็นต้องใช้อยู่ก็อย่าตัดทิ้ง เพราะอาจส่งผลไปในทางเสียหายมากกว่าผลดี อย่างไรก็ต้องคงเอาไว้ เพียงแต่บริหารการใช้งานสิ่งจำเป็นนั้นให้อยู่ในระดับที่พอดีก็เพียงพอแล้ว
ประเด็นสำคัญที่ทำให้ร้านค้าหาค่าต้นทุนแฝงได้ยาก เพราะมันมาในรูปแบบของการคำนวณเป็นตัวเลขไม่ได้ ไร้การควบคุม และไม่รู้ว่ามันเกิดขึ้นตอนไหน เมื่อยากจะจับต้องจึงถูกมองข้ามไปโดยง่าย และถูกมองเป็นแค่เรื่องเล็กน้อย อาจเพราะบางอย่างก็ไม่รู้จะลงบันทึกเป็นต้นทุนอย่างไร จากที่กล่าวมาข้างต้นจึงอยากให้ท่านค้นหาต้นทุนแฝงเหล่านั้นให้ดี และหมั่นตรวจสอบรายการอยู่เสมอว่ามีอะไรเพิ่มลดหรือไม่ เพื่อการจัดการที่ง่ายขึ้น และเป็นการลดรายจ่ายที่ไม่จำเป็นต่อธุรกิจให้ลดน้อยลงและหมดไป
ที่มา : ข้อมูลบางส่วนจาก greedisgoods, officemate